ANDERZIJDS A67
Anderzijds A67 is een van de zes inzendingen voor de prijsvraag Onze Energie Ons Landschap. De vraag is uitgeschreven door een consortium onder leiding van Staatsbosbeheer en Kunstloc Brabant in het kader van de Landschapstriënnale 2021. Met de Design Challenge wordt een stimulans gegeven aan het hoofdvraag:
“ Hoe kunnen we een geluidswerende voorziening ontwerpen waarbij energieopwekking wordt gekoppeld aan het toevoegen van landschappelijke kwaliteit. En tevens een bijdrage leveren aan de versterking van de natuur op een manier die tot de verbeelding spreekt.”
De deelname was een groot succes en wakkerde veel enthousiasme aan bij betrokken gemeentes. Met hulp van de voucherregeling Ruimtelijk Ontwerp – Ruimte voor klimaat en energie – hebben we een doorstart kunnen maken met Anderzijds A67. Deze vervolgfase bood ruimte om het ontwerp een stap verder te brengen.
Opdrachtgever: Staatsbosbeheer, Kunstloc Brabant (prijsvraag Onze Energie, Ons Landschap), Stimuleringsfonds Creatieve Industrie (voucher Ruimtelijk Ontwerp)
I.s.m.: Paul de Kort (beeldend kunstenaar), Altenburg & Wymenga (ecoloog), TNO (geluidsexpert), Willems Boven-Leeuwen (metaal constructie), Sunrock (zonnepark ontwikkelaar), Yksi connect (duurzaam materiaal expert en denktank), Karlijn Kerstens (stagiaire WUR)
Planvorming: 2020 - 2022
Locatie: A67 t.h.v. de Strabrechtse Heide
‘Wat geluid weert, versterkt het landschap’
Aanleiding
Het autoverkeer gaat snel over op elektrische aandrijving waardoor de directe emissies zoals CO2 en stikstof zullen afnemen. Het contactgeluid tussen rubber en asfalt zal echter toenemen met de toename van het gewicht van de auto’s.
Een traditioneel geluidscherm is de meest effectieve maatregel om verkeersgeluid te weren, tegelijkertijd blokkeert zo’n scherm het zicht op de natuur die we willen beschermen.
‘Schijnzicht’ verdubbelt het bermlandschap
In tegenstelling tot de meeste geluidschermen helt ons scherm niet achterover, maar vóórover, naar de weg toe. Een groot nadeel van traditionele geluidschermen is dat ook het zicht op het omliggende landschap en de natuur volledig wordt afgeschermd. Ons geluidscherm is daarom tevens een spiegel die de brede groenstrook tussen asfalt en scherm ogenschijnlijk verdubbelt tot een weidse vallei. Hiermee bieden wij de automobilist op de A67 een spectaculaire ervaring tijdens de passage, terwijl het natuurgebied zelf haar rustige, stille en natuurlijk karakter kan behouden.
Vorm faciliteert veel functies
De combinatie van deze hellingshoek, samen met de brede groenstrook tussen asfalt en scherm, zorgt voor zo’n 15 dB geluidsreductie richting de omgeving; de Strabrechtse Heide.
De vorm van het scherm – een modulaire 6x6x6 meter lichte en stabiele constructie van duurzame materialen – faciliteert daarnaast een veelheid aan functies; Het ondersteunt een dak van zonnepanelen dat in totaal zo’n 4,5mW aan duurzame energie oplevert, goed voor de stroomvoorziening van zo’n 1.250 huishoudens. Per jaar kan er zo’n 18.000 m3 aan regenwater worden opgevangen, dat kan worden ingezet om verdroging van het heidelandschap tegen te gaan.
Daarnaast is er aan de natuurgebied-zijde van de constructie ruimte voor vegetatie, nest- en schuilgelegenheid voor kleine dieren, vogels en vleermuizen. Bovenop deze veelheid aan functies biedt de constructie ruimte aan artificiële invullingen die de beleving van het gebied kunnen versterken, zoals een schaapskooi, tiny house of geluidskunstwerk.
Relatie met de omgeving
Anders dan de meeste reguliere geluidsschermen gaat Anderzijds A67 een relatie aan met haar directe omgeving. Het traject doorsnijdt vier typen landschap, karakteristiek voor de Strabrechtse heide; hei, ven, agrarisch veld en bos. Met de aanleg van Anderzijds A67 wordt een impuls gegeven aan de ontwikkeling van deze iconische landschappen.
VEN - Ecologische Waterbuffer
Het gebied werd in de historie gekenmerkt door velen vennen, waar momenteel slechts enkelen van over zijn. Op deze voormalige locaties introduceren wij nieuwe vennen. Deze worden gevuld met regenwater afkomstig van de dakconstructie van Anderzijds A67. Met deze buffer wordt verdroging van het (heide)gebied tegengegaan en wordt er bijzondere ven-ecologie gestimuleerd.
BOS - Rijk beleefbos
Door nieuw bos aan te planten en huidige bosgebieden te verrijken met diverse beplantingslagen en -soorten willen wij bijdragen aan een rijke bosecologie. Daarnaast zorgt het bewegende bladerdek voor ‘tegengeluid’ van het voorbij razende verkeer. De geluidsreducerende werking van Anderzijds A67 wordt hiermee versterkt en de beleving van het natuurgebied wordt zo nog mooier.
Publicatie
Eind 2022 publiceerde het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie de bundel Transities! Hierin worden 129 inspirerende projecten toegelicht die gebruik maakten van de voucherregeling Ruimtelijk Ontwerp. Anderzijds A67 is een van deze projecten. Bekijk de publicatie hier: https://cms.stimuleringsfonds.nl/storage/media/Transities.pdf